Alcohol en sport; invloeden en effecten op het lichaam

Wie net een (zware) wedstrijd achter de rug heeft, verdient een biertje. Deelnemers toosten op hun overwinning of persoonlijk record, of likken hun wonden en spoelen de wedstrijd met enkele drankjes weg. Waarom ook niet? Waarin schuilt het kwaad? Een alcoholische consumptie af en toe is zelfs goed. Ik zet in dit stuk de voor- en nadelen van alcohol op een rijtje. Het is niet mijn bedoeling om jullie belerend toe te spreken. Als (sport)fysiotherapeut zie ik van alles in de praktijk en heb ik niet alleen te maken met fysieke blessures als gevolg van een trauma, maar ook word er advies gevraagd op het gebied van voeding. Daarom dit keer een onderwerp waar iedere volwassen sporter wel eens mee te maken heeft.

Alcohol heeft een direct en indirect remmend effect op het aanmaken van nieuw spierweefsel. In alcohol zelf zitten twee metabolieten die een direct remmende werking hebben. Daarnaast wordt door de hechting van testosteron de spiereiwitsynthese bevorderd. Alcohol heeft een remmende werking op de hechting van testosteron aan spiereiwit. Alcohol heeft hier dus ook een indirect remmende werking.

De spieropbouw wordt na het drinken van 1 glas bier wel binnen 24 uur hervat, maar er is geen zuivere tijdsindicatie aan te verbinden. Verder is de stofwisselingssnelheid (afbraak van alcohol) bepalend voor het effect. Mensen met een trage stofwisseling zullen langer blootgesteld zijn aan het effect van alcohol dan mensen met een snelle stofwisseling. De kans is aanwezig dat de effecten bij mensen met een trage stofwisseling langer aanhouden en de spieropbouw dus pas later zal plaatsvinden.

Uitdroging

Alcohol kan leiden tot uitdroging. Het drinken van bijvoorbeeld bier of wijn bevordert het urineren. Alcohol bespoedigt dus het vochtverlies van het lichaam. Met het verlies van vocht worden ook verschillende vitamines en mineralen, waaronder zink, aan het lichaam onttrokken. Uitdroging heeft direct invloed op je sportprestaties en kan in combinatie met het vochtverlies door zweten een ernstig probleem worden. Vermijd daarom na het sporten, of dat nu een rondje hardlopen was of een potje voetbal, het drinken van alcohol. Drink je toch alcoholhoudende dranken, dan stijgt de concentratie alcohol in je bloed enorm. Daardoor droog je nog meer uit. Dit zorgt ervoor dat je met een geringe hoeveelheid alcohol al snel dronken bent. 

Effect van alcohol op de spieren na het sporten

Er zijn een aantal redenen te noemen om het gebruik van alcohol na een sportieve prestatie af te raden. Na een grote fysieke inspanning moet je lichaam hiervan herstellen. Alcohol verhindert dit herstellingsproces. Bij een fysieke inspanning wordt er melkzuur in de spieren gevormd. Melkzuur kan op den duur spierpijn veroorzaken. De afbraak van melkzuur wordt gehinderd op het moment dat er alcohol gedronken wordt. De lever geeft voorrang aan de afbraak van alcohol. Een standaardglas alcohol heeft 1 tot 1,5 uur nodig om door de lever afgebroken te worden. Bij het gebruik van alcohol in combinatie met het intensief beoefenen van sport is er sprake van extra vochtverlies. Te veel vochtverlies levert een tekort op van allerlei belangrijke mineralen. Voor het afbreken van alcohol heeft het lichaam extra suiker nodig. Dit kan na een fysieke inspanning een tekort opleveren. Tenslotte: waarschijnlijk is na het sporten je maag leeg. Als je dan alcohol drinkt wordt dit extra snel in je bloed opgenomen en zijn de merkbare effecten van alcohol extra hevig. Natuurlijk heeft alcohol grote invloed op het functioneren van de hersenen en dus ook op de rijvaardigheid. Daar ga ik het niet over hebben in dit artikel, maar alleen als klein aandachtspunt voor de sporter.

Vet opeenhoping

Eenmaal in de bloedbaan wordt alcohol getransporteerd naar de lever en daar afgebroken in een tempo van ongeveer tien gram per uur. Terwijl je drinkt, is de lever druk bezig met het ontgiften van de alcohol, waardoor andere vitale functies van de lever stilliggen. Eén van die functies is de verwerking van vet, dat daarna naar spier- en vetcellen wordt getransporteerd. Alcohol vertraagt dit proces en als gevolg daarvan hopen kleine vetdruppeltjes zich in de lever op. Pas wanneer de alcohol de lever heeft verlaten, kan deze de vetten verwerken. Maar wanneer men veel en regelmatig drinkt, hoopt het vet zich dusdanig op dat er leverstoornissen of zelfs leverziekten kunnen ontstaan.

Geniet, maar drink met mate

De sleutel is een matig drankgebruik en dat wil zeggen dagelijks één à twee drankjes voor mannen en één drankje voor vrouwen. Een standaard drankje is een glas bier of wijn, of een borrelglaasje sterke drank. Houd altijd in gedachten dat het lichaam na elke consumptie ruim een uur nodig heeft om de alcohol te verwerken.

Proost!

Brendan Rijsdijk - (sport)fysiotherapeut 

Terug naar overzicht